Zgłoszenie podwykonawcy do zamawiającego (inwestora) w ramach procedury Prawa Zamówień Publicznych – roszczenia podwykonawcy bezpośrednio do inwestora

Zasady rozliczeń z podwykonawcami przy realizacji umów o roboty budowlane co do zasady regulują przepisy Kodeksu cywilnego. Jeśli jednak zamówienie zostało złożone w ramach procedury Prawa Zamówień Publicznych (PZP), wówczas zastosowanie znajdują odrębne przepisy, zawarte w tej ustawie, o bardziej szczegółowym charakterze.

Prawo Zamówień Publicznych a zgłoszenie podwykonawcy do inwestora

Z przepisów ustawy PZP wynika, iż w przypadku umów, których przedmiotem są roboty budowlane, zamawiający dokonuje bezpośredniej zapłaty wymagalnego wynagrodzenia przysługującego podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy, który zawarł zaakceptowaną przez zamawiającego umowę o podwykonawstwo, której przedmiotem są roboty budowlane, lub który zawarł przedłożoną zamawiającemu umowę o podwykonawstwo, której przedmiotem są dostawy lub usługi, w przypadku uchylenia się od obowiązku zapłaty odpowiednio przez wykonawcę, podwykonawcę lub dalszego podwykonawcę.

Jak wynika z treści art. 465 PZP przepis ten dotyczy dwóch grup podwykonawców oraz dalszych podwykonawców, z którymi wykonawca zawarł zaakceptowaną przez zamawiającego umowę o podwykonawstwo, której przedmiotem są:

• roboty budowlane,
• dostawy
• lub usługi.

Co istotne, wynagrodzenie wypłacone w wyniku dokonania bezpośredniej zapłaty dotyczy wyłącznie należności powstałych po zaakceptowaniu przez zamawiającego umowy o podwykonawstwo. Jednocześnie zamawiający przed dokonaniem bezpośredniej zapłaty jest obowiązany umożliwić wykonawcy zgłoszenie pisemnie uwag dotyczących zasadności bezpośredniej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy. Zamawiający informuje o terminie zgłaszania uwag, nie krótszym niż 7 dni od dnia doręczenia tej informacji. Praktyczna jest regulacja, zgodnie z którą w uwagach nie można powoływać się na potrącenie roszczeń wykonawcy względem podwykonawcy niezwiązanych z realizacją umowy o podwykonawstwo.

Zgłoszenie podwykonawcy do inwestora – możliwe kroki

W przypadku zgłoszenia uwag dotyczących zasadności bezpośredniej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy w terminie wskazanym przez zamawiającego, zamawiający może:

1. nie dokonać bezpośredniej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy, jeżeli wykonawca wykaże niezasadność takiej zapłaty, albo
2. złożyć do depozytu sądowego kwotę potrzebną na pokrycie wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy w przypadku istnienia zasadniczej wątpliwości zamawiającego co do wysokości należnej zapłaty lub podmiotu, któremu płatność się należy, albo
3. dokonać bezpośredniej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy, jeżeli podwykonawca lub dalszy podwykonawca wykaże zasadność takiej zapłaty.

Regulacja wyrażona w art. 465 PZP (dawny art. 143c PZP2004) przyznaje roszczenie podwykonawcy (dalszemu wykonawcy) umowy o roboty budowlane, ale i umowy dostawy czy sprzedaży, do wystąpienia do zamawiającego z roszczeniem o zapłatę. Takie stanowisko wyraził Sąd Najwyższy na gruncie przepisu 143c dawnej ustawy, jednak i po nowelizacji PZP stanowisko to jest wciąż aktualne (IV CSK 457/17).

Dostawca (podwykonawca), w przypadku gdy wykonawca odmawia zapłaty, może wystąpić bezpośrednio do zamawiającego z roszczeniem o zapłatę, jeśli dany dostawca (podwykonawca) został zgłoszony przez wykonawcę do zamawiającego, ponieważ odpowiedzialność solidarna inwestora uzależniona jest od zgłoszenia mu konkretnego zakresu robót lub dostaw, wykonywanego przez konkretnego podwykonawcę. Aby taka odpowiedzialność powstała, zgłoszenie musi nastąpić przed przystąpieniem dostawcy (podwykonawcy) do wykonywania umowy. Zgłoszenia dokonuje bezpośredni wobec inwestora wykonawca. Taki bezpośredni wykonawca powinien poinformować swojego dostawcę (podwykonawcę) o jego zgłoszeniu do inwestora, przy czym warto, będąc dostawcą (podwykonawcą) dopytać, czy inwestor nie złożył sprzeciwu w ustawowym terminie. Jeśli wykonawca nie odpowiada lub dostawca (podwykonawca) ma wątpliwości co do wiarygodności tego podmiotu, powinien wystąpić z zapytaniem do Inwestora.