Tymczasowe aresztowanie

Tymczasowe aresztowanie jest środkiem zapobiegawczym o charakterze izolacyjnym, który powinien być stosowany tylko w sytuacjach wyjątkowych i jedynie wówczas, kiedy innym środkom zapobiegawczym nie uda się spełnić swojej funkcji.
Może nastąpić tylko na mocy postanowienia sądu, względem osoby, wobec której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów (prokurator lub funkcjonariusz policji odczytał postanowienie o przedstawieniu zarzutów).
W postępowaniu przygotowawczym stosuje je sąd rejonowy na wniosek prokuratora, w którego okręgu prowadzi się postępowanie, a w wypadkach nie cierpiących zwłoki także inny sąd rejonowy. Po wniesieniu aktu oskarżenia tymczasowe aresztowanie stosuje sąd, przed którym sprawa się toczy.

Przesłanki stosowania tymczasowego aresztowania:

• zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania się podejrzanego, zwłaszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu;
• zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne;
• podejrzanemu grozi surowa kara gdy zarzut obejmuje popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat, albo gdy sąd pierwszej instancji skazał go na karę pozbawienia wolności nie niższą niż 3 lata;
• wyjątkowo gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony, któremu zarzucono popełnienie zbrodni lub umyślnego występku, popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnemu, a zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził.

Wyłączenie stosowania tymczasowego aresztowania

Celem zastosowania środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania jest zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania, a wyjątkowo także zapobiegnięcie popełnieniu przez oskarżonego nowego ciężkiego przestępstwa. Można je stosować tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony popełnił przestępstwo (duże prawdopodobieństwo to prawdopodobieństwo graniczące z pewnością odnośnie zarówno winy jak i sprawstwa).
Tymczasowe aresztowanie nie może być stosowane, jeżeli przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą roku. Nie stosuje się go również, jeżeli wystarczający jest inny środek zapobiegawczy. Analogicznie, gdy na podstawie okoliczności sprawy można przewidywać, że sąd orzeknie w stosunku do oskarżonego karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania lub karę łagodniejszą albo że okres tymczasowego aresztowania przekroczy przewidywany wymiar kary pozbawienia wolności, bez warunkowego zawieszenia.
Szczególnie należy odstąpić od tymczasowego aresztowania, gdy pozbawienie oskarżonego wolności spowodowałoby poważne niebezpieczeństwo dla jego życia lub zdrowia, bądź też pociągałoby inne wyjątkowo ciężkie skutki dla oskarżonego lub jego najbliższej rodziny.
Przed zastosowaniem środka zapobiegawczego sąd albo prokurator stosujący środek przesłuchuje oskarżonego chyba, że jest to niemożliwe z powodu jego ukrywania się lub nieobecności w kraju. Do udziału w przesłuchaniu należy dopuścić ustanowionego obrońcę, jeżeli się stawi. Zawiadomienie obrońcy o terminie przesłuchania nie jest obowiązkowe, chyba że oskarżony o to wnosi, a nie utrudni to przeprowadzenia czynności. O terminie przesłuchania sąd zawsze zawiadamia prokuratora.

Czas trwania tymczasowego aresztowania

Okres tymczasowego aresztowania liczy się od dnia zatrzymania. W postępowaniu przygotowawczym sąd, stosując tymczasowe aresztowanie, oznacza jego termin na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Jeżeli ze względu na szczególne okoliczności sprawy nie można było ukończyć postępowania przygotowawczego w powyższym terminie, na wniosek prokuratora, sąd pierwszej instancji właściwy do rozpoznania sprawy, gdy zachodzi tego potrzeba, może przedłużyć tymczasowe aresztowanie na okres, który łącznie nie może przekroczyć 12 miesięcy. Po skierowaniu do sądu aktu oskarżenia, sąd może nadal utrzymać tymczasowe aresztowanie jednak łączny okres stosowania tymczasowego aresztowania do chwili wydania pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji nie może przekroczyć 2 lat. Przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania na okres oznaczony, przekraczający powyższe terminy (12 miesięcy, 2 lata) , może dokonać sąd apelacyjny, w którego okręgu prowadzi się postępowanie, na wniosek sądu, przed którym sprawa się toczy, a w postępowaniu przygotowawczym na wniosek właściwego prokuratora nadrzędnego – jeżeli konieczność taka powstaje w związku z zawieszeniem postępowania karnego, przedłużającą się obserwacją psychiatryczną oskarżonego, przedłużającym się opracowywaniem opinii biegłego, wykonywaniem czynności dowodowych w sprawie o szczególnej zawiłości lub poza granicami kraju, celowym przewlekaniem postępowania przez oskarżonego.
Okres przebywania w areszcie jest podejrzanemu/oskarżonemu zaliczany na poczet kary orzekanej przez sąd. Oznacza to skrócenie kary o czas przebywania w areszcie.

Jesteśmy do Twojej dyspozycji – kontakt