Bezumowne korzystanie z nieruchomości

Nie jest prawnie pożądaną sytuacja, w której ktoś zajmuje lub korzysta z Twojej nieruchomości, jeśli sobie tego nie życzysz. To zaprzeczenie świętym zasadom prawa własności.

Bezumowne korzystanie z nieruchomości, a raczej odszkodowanie (lub właściwiej: wynagrodzenie) z tytułu bezumownego korzystania to roszczenie, które służy właścicielowi jako ochrona prawna jego interesów majątkowych.

Przeciwko komu przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie?

Roszczenie takie może być skierowane przeciwko posiadaczowi, a zatem osobie, która faktycznie włada i zajmuje nieruchomość, nie mając ku temu podstawy prawnej (czyli np. strony nie zawarły umowy najmu lub dzierżawy, lub wcześniej zawarta umowa najmu lub dzierżawy już wygasła).

Jaki jest cel postępowania?

Chodzi tutaj o przywrócenie równowagi majątkowej, która została zakłócona w czasie, gdy nieruchomość stanowiąca własność jednej osoby znajdowała się w posiadaniu innej, a posiadanie to nie miało podstawy prawnej i odbywało się bez zgody właściciela. Powiązane roszczenie windykacyjne, czyli o zwrot nieruchomości, chroni wprawdzie właściciela w razie pozbawienia go faktycznego władztwa nad nieruchomością i pozwala mu przywrócić władztwo – ale już nie zrekompensować naruszonych interesów majątkowych.

Wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy należy się właścicielowi od chwili powstania tego roszczenia przez cały okres nieuprawnionego korzystania z rzeczy przez posiadacza. Można go jednak dochodzić tylko za miniony czas bezumownego korzystania, a nie na przyszłość (tak wyr. SA w Katowicach z 22.8.2014 r., I ACa 366/14, OSA w Katowicach 2014, Nr 4, poz. 3).

Jak wysokie wynagrodzenie za bezumowne korzystanie otrzymasz?

Ciekawą kwestią pozostaje wysokość odszkodowania (wynagrodzenie) z tytułu bezumownego korzystania. Przyjmuje się bowiem, iż wysokość ustalana jest w tak, jakby „posiadanie opierało się na prawie” (m.in. wyr. SN: z 23.5.1975 r., II CR 208/75 oraz wyr. SN z 7.4.2000 r., IV CKN 5/00). Innymi słowy wysokość odszkodowania (wynagrodzenie) z tytułu bezumownego korzystania powinna być ustalana w oparciu o rynkowe stawki, np. czynszu lub dzierżawy dla nieruchomości danego rodzaju. Takie określenie rozmiaru wynagrodzenia wskazuje, że właściciel może uzyskać świadczenie, które zrekompensuje mu niemożność korzystania z nieruchomości.

Nie jest ważne, czy powstała szkoda.

Należy podkreślić, że wynagrodzenie to należy się bez względu na to, czy właściciel poniósł jakąkolwiek stratę w związku z faktem niekorzystania z rzeczy. Świadczenie z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega także waloryzacji, jednak przy jego ustalaniu nie bierze się pod uwagę ani strat lub utraconych przez właściciela korzyści związanych z pozbawieniem go korzystania z rzeczy, ani korzyści odniesionych przez posiadacza.