Zasiedzenie

Zasiedzenie polega na nabyciu prawa, przede wszystkim własności, przez osobę, która nie jest właścicielem, ale przez pewien czas zachowywała się w sposób odpowiadający uprawnieniom właściciela. Przez zasiedzenie można nabyć prawo własności – zarówno ruchomości, jak i nieruchomości (gruntowej, budynkowej, lokalowej), czy też udziału we współwłasności, a nawet służebność gruntową.

Kiedy może dojść do zasiedzenia?

Do stwierdzenia nabycia własności przez zasiedzenie konieczne jest spełnienie ustawowo określonych przesłanek.

Zasiedzieć może każda osoba, ale nie właściciel.

Po pierwsze, podstawową przesłanką zasiedzenia, zarówno w odniesieniu do nieruchomości, jak i ruchomości, jest posiadanie samoistne rzeczy będącej przedmiotem zasiedzenia. Własność może zatem uzyskać wyłącznie osoba, która nie jest jej właścicielem, jednak faktycznie włada rzeczą jak właściciel (art. 336 k.c.).

Kiedy nastąpi zasiedzenie – po jakim czasie?

Nabycie własności w drodze zasiedzenia następuje także po upływie określonego terminu:

• w wypadku nieruchomości wynosi on 20 lat (jeśli uzyskanie posiadania nastąpiło w dobrej wierze) oraz 30 lat (w wypadku złej wiary),
• w przypadku ruchomości, posiadacz rzeczy niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze.
• Innymi słowy, w przypadku nieruchomości dobra lub zła wiara ma wpływ na czas posiadania skutkujący zasiedzeniem, natomiast w przypadku ruchomości, dobra wiara posiadacza samoistnego jest niezbędna dla stwierdzenia zasiedzenia i przez to nie można nabyć własności ruchomości, będąc w złej wierze.

Czym jest zatem „dobra i zła wiara“?

Pojęcie „dobrej wiary“ polega na błędnym, ale w danych okolicznościach usprawiedliwionym przekonaniu, że osobie przysługuje wykonywane przez nią prawo. Jest to równoznaczne z jego przekonaniem, opartym na obiektywnych przesłankach, że wykonując w swoim imieniu prawo własności niczyjego prawa osoba ta nie narusza (tak, uchwała SN III CZP 108/91). Posiadacz będący natomiast w „złej wierze”, to osoba, która wie albo wiedzieć powinna, że prawo własności nie przysługuje jemu, lecz innej osobie (post. SN z 11.3.2009 r., I CSK 360/08).

Konieczne jest, aby o zasiedzeniu orzekł Sąd.

Należy pamiętać, że chociaż nabycie własności przez zasiedzenie następuje, przy spełnieniu przesłanek, z mocy prawa, to jednak stwierdzenie tego musi odbyć się po przeprowadzeniu odpowiedniego postępowania sądowego. Postanowienie sądu w takim wypadku ma charakter deklaratoryjny, stwierdzając zasiedzenie z mocy prawa w określonej dacie.