Separacja

Przepis Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację – co to oznacza w życiu, czym jest zupełny rozkład pożycia i jak rozumieć pojęcie separacji faktycznej i separacji prawnej?

Separacja faktyczna a „separacja prawna”

Określenie separacja pojawia się często w stosunku do małżonków, których pożycie się nie układa lub którzy z jakichś powodów nie zamieszkują ze sobą, albo zamieszkują, lecz tak naprawdę każdy z małżonków prowadzi własne życie. Taka sytuacja to tak zwana separacja faktyczna, którą odróżnić trzeba od prawnej. Obowiązujące prawo rodzinne nie normuje sytuacji separacji faktycznej ani jej skutków prawnych, z tego względu w czasie tej separacji trwają wszystkie skutki wynikające z zawarcia małżeństwa, w szczególności obowiązek małżonków wzajemnej pomocy i zaspokajania potrzeb rodziny.

„Separacja prawna” to potwierdzona orzeczeniem sądu sytuacja, w której pożycie między małżonkami rozpadło się w sposób zupełny, ale nie trwały.

Co ważne, separacja faktyczna poprzedza zawsze separację prawną.

Kiedy Sąd orzeknie separację

Orzeczenie separacji możliwe jest z inicjatywy wyłącznie jednego z małżonków, w toku postępowania sąd będzie badał, czy między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia. Zupełny rozkład pożycia to stan polegający na ustaniu więzi duchowej, fizycznej i gospodarczej między małżonkami. Nie jest koniczna sytuacja, aby małżonkowie mieszkali osobno – mogą w dalszym ciągu pozostawać pod wspólnym dachem, ale ustała między nimi wieź duchowa – emocjonalna, nie współżyją ze sobą, więź gospodarcza jest również mocno nadszarpnięta. W odróżnieniu od rozwodu – stan ten nie musi być trwały, zatem małżonkowie nie muszą pozostawać w przekonaniu, że nigdy do siebie nie wrócą.

Separacja stanowi alternatywę dla małżonków, którzy z różnych powodów, np. religijnych, nie chcą orzeczenia rozwodu albo dla małżonków, których rozpad pożycia nie zostałby uznany przez Sąd za trwały. Skutki separacji, poza ustaniem małżeństwa, zbliżone są do skutków rozwodu, natomiast może ona spełnić rolę paliatywną, stanowiąc etap przejściowy do nawiązania przez małżonków zerwanych więzi.

Kiedy Sąd nie orzeknie separacji

Istnieją tylko dwie negatywne przesłanki jej orzeczenia w porównaniu z rozwodem. Orzeczenie separacji nie jest mianowicie dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Skutki orzeczonej przez Sąd separacji

Najważniejsze skutki separacji to:

• między małżonkami powstaje rozdzielność majątkowa,
• odsunięcie od dziedziczenia ustawowego,
• uchylenie domniemania, że dziecko urodzone podczas separacji jest dzieckiem męża,
• wzmianka w akcie małżeństwa.

Co ważne, jeżeli jeden z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu i żądanie to jest uzasadnione, sąd orzeka rozwód. Jeżeli jednak orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne, a żądanie orzeczenia separacji jest uzasadnione, Sąd orzeka separację.

Orzekając separację na podstawie zgodnego żądania małżonków, Sąd nie orzeka o winie rozkładu pożycia. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.

Orzeczenie ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, jednak małżonek pozostający w separacji nie może zawrzeć małżeństwa.

Jeżeli wymagają tego względy słuszności, małżonkowie pozostający w separacji obowiązani są do wzajemnej pomocy.

Pozew o separację wnosi się według reguł właściwych dla rozwodu. Pozew podlega opłacie w wysokości 600 zł, tak jak w przypadku rozwodu.

Kancelaria reprezentuje Klientów w sprawach o separację, podczas udzielanych porad prawnych informujemy, czy istnieją przesłanki do wnoszenia o orzeczenie rozwodu czy separacji.