Stosunki majątkowe mogą stać się przedmiotem sporu pomiędzy małżonkami. Zawarcie intercyzy, a więc umowy majątkowej małżeńskiej często odbierane jest negatywnie, jako brak zaufania do partnera. Natomiast zwolennicy ustroju rozdzielności majątkowej wskazują, iż może stanowić narzędzie zabezpieczające interesy współmałżonka, zwłaszcza przy dokonywaniu inwestycji obciążonych dużym ryzykiem gospodarczym. O czym warto wiedzieć dokonując wyboru ustroju rozdzielności majątkowej ?
Ustrój rozdzielności majątkowej cechuje to, że z chwilą jego ustanowienia każde z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później, a nadto każde z małżonków zarządza samodzielnie swoim majątkiem. Nie występuje zatem majątek wspólny, a jedynie dwa odrębne od siebie w sensie prawnym majątki osobiste małżonków – majątek osobisty żony oraz majątek osobisty męża. Powyższe rozwiązanie nie wyłącza możliwości wspólnego nabywania przez małżonków przedmiotów majątkowych – wówczas stają się one przedmiotem współwłasności i do majątku osobistego każdego z małżonków wchodzi udział we współwłasności.
Umowne wprowadzenie ustroju rozdzielności majątkowej może nastąpić zarówno przed zawarciem małżeństwa, jak i w dowolnym momencie jego trwania. W drugim przypadku, jeżeli małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej, nie ma przeszkód do dokonania w umowie podziału majątku wspólnego małżonków, do którego stosuje się przepisy o współwłasności ułamkowej. Niezbędna jest tylko zgodna wola małżonków, gdyż w ustawie nie zawarto żadnych innych przesłanek, które musiałyby zostać spełnione. Należy jednak pamiętać, iż niedopuszczalne jest zawarcie intercyzy wprowadzającej rozdzielność majątkową z datą wsteczną.
Najprostszym sposobem ustanowienia rozdzielności majątkowej jest zawarcie umowy pomiędzy małżonkami. Natomiast zdarzają się sytuacje, kiedy jeden z małżonków zwraca się do sądu z żądaniem ustanowienia rozdzielności majątkowej. Sąd bada wówczas, czy zachodzą ważne powody uzasadniające takie rozwiązanie. Jak podkreślił SN w wyroku z 5.12.1995 r., II CRN 164/95 , „ważne powody powodują również ten skutek, że wspólność majątkowa przestaje służyć dobru założonej przez małżonków rodziny”. A zatem „ważny powód” wystąpi wówczas, gdy majątek wspólny przestaje służyć realizacji celów małżeństwa, co może wynikać z różnych przyczyn, np. trwonienia majątku przez jednego z małżonków, separacji faktycznej czy też trwałych trudności w zarządzie majątkiem wspólnym. Rozdzielność majątkowa może powstać też z mocy prawa – w przypadku ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków oraz w wyniku orzeczenia separacji.
Nowelizacja k.r.o. z 17.06.2004 r. rozszerzyła katalog małżeńskich umów majątkowych o umowę wprowadzającą ustrój rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Ustrój ten zapewnienia bezpieczeństwo ekonomicznego małżonkowi, który zajmuje się wyłącznie wychowaniem dzieci i prowadzeniem domu, a tym samym nie osiąga dochodów. Po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonek, którego dorobek jest mniejszy, niż dorobek drugiego małżonka, może bowiem żądać wyrównania dorobków przez zapłatę lub przeniesienie prawa.
Wiele osób myśli, iż samo zawarcie intercyzy chroni je przed wierzycielami małżonka. Niestety jest to błędne założenie. Otóż skuteczne powołanie się na intercyzę przez jednego z małżonków, czy też oboje małżonków, uzależnione jest od dwóch przesłanek: po pierwsze, od poinformowania osoby trzeciej o jej zawarciu oraz rodzaju; po drugie, od powstania wierzytelności przed zawarciem umowy. Zgodnie z postanowieniem SN z 28.07.1998 r., II CKU 34/98 jeżeli małżonek nie udowodni, że osoba trzecia wiedziała o zawarciu oraz rodzaju intercyzy, egzekucja wobec małżonka może być prowadzona tak, jakby umowa majątkowa w ogóle nie była zawarta. Osoba trzecia musi zostać poinformowana przed powstaniem stosunku prawnego, z którego wynikła wierzytelność (SN 15.05.2008 r., I CSK 541/07).
Potrzebujesz doradztwa
lub stałego wsparcia
prawnego?
Umów się na konsultacje +48 883 937 942