W postępowaniu karnym często stosowane są zarówno zabezpieczenia majątkowe, jak i poręczenia majątkowe. Mimo podobnych nazw pamiętać należy, że są to dwie zupełnie różne w swej istocie instytucje, których nie należy mylić.
Poręczenie majątkowe bywa przez większość nazywane kaucją. Należy ono do grupy nieizolacyjnych środków zapobiegawczych. Polega ono na uiszczeniu określonych środków pieniężnych jako gwarancji prawidłowego toku postępowania tj. najczęściej po to, aby podejrzany (oskarżony) nie zbiegł. Popularność tego instrumentu procesowego wynika z tego, że stosowany jest często w miejsce tymczasowego aresztowania, które jest nieporównywalnie bardziej uciążliwe dla podejrzanego podejrzanego. Co ważne – uiszczone środki nie są przeznaczone na poczet naprawienia wyrządzonej szkody, czy przyszłej grzywny – tę funkcję spełnia bowiem zabezpieczenie majątkowe, które zostało opisane niżej. Poręczenie majątkowe ma zabezpieczyć prawidłowy tok postępowania. Jego przepadek następuje, gdy oskarżony (podejrzany) ukryje się lub ucieknie. W wypadku utrudniania w inny sposób procesu karnego może być orzeczony przepadek poręczenia. Słowo „może” w poprzednim zdaniu oznacza, że to właśnie organ decyduje, czy środki przepadną, czy też nie.
Środki zapobiegawcze są niezwykle istotnym elementem postępowania karnego – służą one bowiem – jak wskazywano wyżej – zabezpieczeniu prawidłowego toku postępowania. Ponadto mogą służyć zapobieżeniu popełnieniu nowego, ciężkiego przestępstwa. Co jednak ważne – środki zapobiegawcze można stosować tylko wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że to właśnie oskarżony (podejrzany) popełnił przestępstwo. Do częstych należy sytuacja, gdzie poręczenie majątkowe stosowane jest w zamian za tymczasowe aresztowanie, pozwalając tym samym podejrzanemu przebywać na wolności aż do uprawomocnienia się skazującego wyroku.
Zabezpieczenie majątkowe jest zupełnie innego rodzaju instytucją procesu karnego. Przede wszystkim, nie należy ono do środków zapobiegawczych, lecz stanowi ono odrębny środek przymusu.
O ile poręczenie majątkowe można by rzec, że jest swoistym dobrodziejstwem ze strony ustawodawcy – podejrzany najczęściej sam bowiem wnioskuje o jego udzielenie (z racji jego nieizolacyjności) – o tyle zabezpieczenie majątkowe jest dokonywane
„w drodze przymusu” – gdyż co do zasady podejrzany nie wnioskuje o jego stosowanie. Natomiast jest ono stosowane, gdy podejrzanemu zarzucono popełnienie przestępstwa, za które można orzec: grzywnę, świadczenie pieniężne, przepadek, środek kompensacyjny, zwrot pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi korzyści majątkowej, jaką sprawca osiągnął. Jak wskazano wyżej – ma to być zabezpieczenie środków na wypadek orzeczenia w tym postępowaniu grzywny, świadczenia pieniężnego, przepadku etc.
Poręczenie majątkowe i zabezpieczenie majątkowe to dwie zupełnie różne instytucje uregulowane w kodeksie postępowania karnego. Pierwsze jest swoistym dobrodziejstwem, o które najczęściej wnioskuje sam podejrzany, gdyż pozwala uniknąć często tymczasowego aresztowania. Drugie natomiast jest niezależnym od woli podejrzanego zajęciem środków na poczet przyszłych, prawdopodobnych świadczeń pieniężnych.
Więcej o poręczeniu majątkowym znajdą państwo pod tym linkiem:
Potrzebujesz doradztwa
lub stałego wsparcia
prawnego?
Umów się na konsultacje +48 883 937 942