Zwolnienia grupowe – jak je przeprowadzić zgodnie z prawem?

W ostatnim czasie, z uwagi na pandemię COVID-19 coraz częściej słyszymy o zwolnieniach grupowych. Pracodawcy korzystają z tej procedury poszukując oszczędności lub nie mając innego wyjścia. Jak wygląda procedura zwolnień grupowych i kiedy pracodawca może z niej skorzystać ?

Czym są zwolnienia grupowe ?

Zwolnienie grupowe polega na tym, że pracodawca wypowiada umowę o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników. Co istotne, aby można było mówić o zwolnieniu grupowym pracodawca musi zatrudniać co najmniej 20 osób – bierzemy tutaj pod uwagę wyłącznie osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę. W ciągu 30 dni pracodawca wypowiada umowę :
1) 10 pracownikom, gdy zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
2) 10% pracowników, gdy zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników,
3) 30 pracowników, gdy zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.

Rola organizacji związkowych w grupowym zwolnieniu

Pracodawca nie może podjąć samodzielnie decyzji o zwolnieniu grupowym. Spoczywają na nim obowiązki informacyjne względem zakładowej organizacji związkowej. Ponadto powinien doprowadzić do zawarcia porozumienia z zakładowymi organizacjami związkowymi, co do zasad postępowania w sprawach dotyczących pracowników objętych zamiarem grupowego zwolnienia, a obowiązków pracodawcy w związku z zamierzonym zwolnieniem grupowym. Jeżeli u danego pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe, zasady postępowania w sprawach dotyczących pracowników objętych zamiarem grupowego zwolnienia ustala pracodawca w regulaminie, po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy.

Brak porozumienia z zakładowymi organizacjami grupowymi – co dalej ?

Może zdarzyć się sytuacja, w której nie jest możliwe zawarcie porozumienia pracodawcy ze wszystkimi działającymi u niego organizacjami związkowymi ani z organizacjami reprezentatywnymi. Wówczas pracodawca powinien samodzielnie przygotować regulamin, w którym umieści zasady postępowania dotyczące zwolnień grupowych uwzględniając propozycje przedstawione podczas konsultacji przez zakładowe organizacje związkowe.

Zawiadomienie urzędu pracy

Mechanizmem zabezpieczającym interesy pracownika jest obowiązek informacyjny pracodawcy względem powiatowego urzędu pracy. Obowiązek ten należy wykonać po zawarciu porozumienia z zakładowymi organizacjami związkowymi lub w przypadku braku porozumienia po wydaniu regulaminy. Najwcześniej po upływie 30 dni od dnia zawiadomienia powiatowego urzędu pracy o planowanym zwolnieniu grupowym rozwiązać z pracownikiem stosunek pracy.

Odprawa pieniężna

Pracownikowi, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach zwolnienia przysługuje odprawa pieniężna. Jej wysokość jest uzależniona od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Górną granicę wysokości odprawy pieniężnej stanowi wysokość 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy.

Ponowne zatrudnienie

Pracownik, z którym rozwiązano stosunek pracy w wyniku zwolnienia grupowego może ubiegać się o ponowne zatrudnienie, jeżeli pracodawca ponownie zatrudnia pracowników w tej samej grupie zawodowej. Zwolniony pracownik powinien zgłosić zamiar podjęcia zatrudnienia u tego pracodawcy w ciągu roku od dnia rozwiązania z nim stosunku pracy. Pracodawca powinien ponownie zatrudnić pracownika w okresie 15 miesięcy od dnia rozwiązania z nim stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia.