Powyższe pytanie zdarza się nam słyszeć w naszej praktyce. Tymczasem małżeństwo to instytucja, która powinna zostać wdrożona jako skutek dobrze przemyślanej wspólnej decyzji, którą poprzedza dokładna analiza, również prawna.
Ale rzeczywistość niestety bywa często odmienna…
Wypełnianie obowiązków małżeńskich to przedmiot badania Sądu w każdej sprawie rozwodowej, w każdej, gdzie Sąd pochyla się nad ustaleniem, który małżonek jest winny rozpadu pożycia. Dlatego też postanowiliśmy opowiedzieć o tych obowiązkach trochę więcej.
Choć może to być zaskakujące, to właśnie prawne regulacje i art. 23-30 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wymieniają co najmniej część z obowiązków małżeńskich.
Poniżej prezentujemy niektóre z obowiązków małżeńskich wraz z praktycznymi przykładami:
Wskazując na obowiązek wspólnego pożycia małżonków musimy mieć na względzie że dotyczy nie samej tylko więzi fizycznej ale również duchowej i gospodarczej. W bardzo ciekawym wyroku Sądu Najwyższego (sygn. akt: V CKN 741/00) stwierdzono cyt. „Przyjmuje się, że wspólnota duchowa polega na wzajemnym pozytywnym stosunku uczuciowym małżonków, szacunku, zaufaniu, szczerości, lojalności, wyrozumiałości, na respektowaniu osobistych cech małżonka, uwzględnieniu jego osobistych potrzeb oraz gotowości do ustępstw oraz kompromisów”. Wydawałoby się, że ciężko mówić o utrzymaniu wszystkich trzech więzi w przypadku braku wspólnego miejsca zamieszkania. Odmiennie postanowił Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 30.09.2010 r. (III AUa 474/10), cyt. „Do utrzymania wspólnego pożycia, nie wymaga się, aby małżonkowie mieli wspólne miejsce zamieszkania”.
Obowiązek wzajemnej pomocy jest bardzo ogólnym, dotyka wielu sfer naszego życia i nie da się interpretować go w sposób nadmiernie ścisły. Orzecznictwo przywołuje wiele przykładów i tak, np. „Porzucenie małżonka w ciężkiej chorobie, a więc wówczas, gdy potrzebuje on specjalnie troskliwej opieki i serdecznego współczucia z reguły spotyka się ze sprzeciwem moralnym ze strony społeczeństwa (SA w wyroku sygn. akt: I ACr 162/97). Istnieje również możliwość wykonywania go w sposób nieprawidłowy np. „jeden z małżonków składa wniosek o ubezwłasnowolnienie drugiego, nie kierując się jego dobrem, ale w celu uzyskania kontroli nad poczynaniami majątkowymi drugiego małżonka. Zachowanie takie przyczynia się do rozkładu pożycia (wyrok SA w Poznaniu z 5.10.2004 r., I ACa 683/04). Nie powinien budzić zaskoczenia również fakt, że pomoc ta objawiać powinna się również np. w załatwianiu spraw urzędowych.
Cytując za Tadeuszem Smyczyńskim, obowiązek ten jest rezultatem związania z drugą osobą całego życia osobistego człowieka, które wyklucza osoby trzecie z najbardziej intymnych kontaktów, jakimi są stosunki seksualne. Zakres obowiązku wierności obejmuje nie tylko powstrzymywanie się od fizycznych stosunków z osobą trzecią, ale także wyklucza inne przejawy więzi erotyczno-emocjonalnej z osobą trzecią. Zawarcie małżeństwa, według założeń moralno-obyczajowych, wyłącza bowiem wszelkie intymne stosunki o charakterze emocjonalnym z osobami trzecimi. Należy pamiętać również, że naruszenie obowiązku wierności może prowadzić do żądania separacji. W praktyce, okoliczność ta bywa najczęściej wskazywanym uzasadnieniem.
Ciekawie o tym obowiązku, piszę Grzegorz Jędrejek w swoim komentarzu cyt. „odnosi się on przede wszystkim do zarządu majątkami małżonków (…). Obowiązek pomocy dotyczy również procesów prowadzonych przez drugiego małżonka. Zgodnie z tezą postanowienia SN z 5.05.1967 r., I CZ 37/67: „Mąż ma obowiązek pomocy wobec żony także w zakresie prowadzenia przez nią procesów sądowych. Zniesienie wspólności ustawowej między małżonkami tego obowiązku nie niweczy”.
Oznacza to, że małżonkowie powinni wspólnie działać w celu rozsądnego zarządzania rodzinnym majątkiem oraz wspierać się w toku toczących się postępowań sądowych, administracyjnych, czy też kontroli podatkowych lub innych.
W praktyce zdarza się również rozpatrywanie go przez pryzmat wzajemnej lojalności. Lojalności opartej na utrzymaniu między sobą odpowiedniej komunikacji, w zakresie informowania się np. o swoich planach. Małżonkowie powinni również zachować umiar w realizacji własnych zamiarów, pamiętając o obowiązku współdziałania. Nakreślając granicę swobody życia osobistego małżonka, należy ją wyznaczać przez dobro rodziny, którą przez swój związek małżonkowie założyli.
Odrębne uregulowanie obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, służy przede wszystkim skonkretyzowaniu obowiązku współdziałania określonego w art. 23. Skonkretyzowanie to zgodnie ze stanowiskiem większości autorów jest wyrazem podkreślenia alimentacyjnego charakteru obowiązku, zgodnie z którym małżonkowie zobowiązani są świadczyć na siebie wzajemnie. I tak, np. w uchwale z 13.10.1976 r., III CZP 49/76, SN uznał, że małżonkowi przysługuje „roszczenie do współmałżonka na podstawie art. 27 k.r.o. o zaspokojenie swych potrzeb w zakresie odpowiadającym zasadzie równej stopy życiowej małżonków”. Tym samym, zapamiętać powinniśmy, że oboje z małżonków mają prawo do życia na równym poziomie oraz oczekiwać od siebie, że będą świadczyć na swoją rzecz, aby poziom ten wyrównać.
Gorąco liczymy, że powyższe wskazania lepiej pomogą Ci, zrozumieć jak wymagający stosunek prawny stanowi małżeństwo. Naturalnie zachęcamy do uważnego podejmowania decyzji o zawieraniu związku małżeńskiego oraz sumiennego wywiązywania się z obowiązków z niego wynikających. Co tyczy się rozwodów, praktyka niejednokrotnie pokazała nam, że dobry rozwód, to taki, który jest szybki, zatem warto przed wizytą w Kancelarii przeanalizować sobie powyższe i zbadać, czy i które z obowiązków były w toku małżeństwa realizowane, a które nie…
Jeśli natomiast potrzebowałabyś lub potrzebowałbyś dowieść zaniechań w zakresie obowiązków małżeńskich, tutaj również służymy pomocą, wspartą naszym długoletnim kancelaryjnym doświadczeniem.
W razie pytań, pozostajemy dostępni pod adresem: sekretariat@ggk-kancelaria.pl
Potrzebujesz doradztwa
lub stałego wsparcia
prawnego?
Umów się na konsultacje +48 883 937 942